Robin is Docent Cultuurfilosofie en Directeur van het Erasmus Center for Liberal Arts and Sciences aan het Erasmus University College. Voor RASL, het Rotterdams Arts & Science Lab, ontwikkelt hij onderwijs en onderzoek.
RASL is het Rotterdam Arts and Sciences Lab. Binnen het RASL programma werken Codarts, Willem de Kooning Academie en Erasmus Universiteit intensief samen. We hebben onze krachten gebundeld. Het doel is de uitwisseling van kennis over onderwijs en onderzoek te bevorderen, voorbij de kunsten en de wetenschappen. En we willen studenten de mogelijkheid bieden zich te ontwikkelen aansluitend op de veranderende artistieke beroepspraktijk, hedendaagse wetenschapsbeoefening, en maatschappelijke vraagstukken.
Ik ben heel enthousiast over de ontwikkeling van Cultuur&Campus. Heel goed dat de stad dit nu doet, zorgen dat het één stad wordt, met elkaar. Het moet een locatie worden waar hoger (kunst) onderwijs en wetenschap samenkomen, maar het moet ook een plek zijn ontwikkeld vanuit de behoefte en de wensen van de mensen die er wonen en werken.
Het is spannend om nieuwe onderwijsprogramma’s te ontwikkelen waarin kunstenaars en wetenschappers samenwerken. Ik krijg veel energie van het verkennen van zulke samenwerkingen omdat het interessante, mooie dingen oplevert. Afgelopen zomer aan de Hillevliet hebben we met RASL een pilot gedraaid met kunstenaars, wetenschappers, en maatschappelijke partners. Een snelkookpan was het. We hebben nieuwe vormen van onderwijs onderzocht door verschillende vormen van kennisproductie en valorisatie samen te brengen.
“Verborgen Talent als vraagstuk. “
Het netwerk van onze maatschappelijke partner, het Diversity & Inclusivity office van de Erasmus Universiteit Rotterdam, maakte mogelijk dat we konden samenwerken met partijen in de wijk zoals jongeren en hun ouders. Het vraagstuk was ‘verborgen talent’ en hoe talent anders en beter kan worden herkend om het te kunnen laten doorstromen naar daar waar het talent goed tot zijn rechtkomt. Met deze vraag gingen studenten en professionals uit de kunsten en de wetenschappen samen met maatschappelijke partners aan de slag. Het was een open call. Iedereen met minimaal bachelor niveau 3 kon zich opgeven. Dat gaf een hele mooie diverse groep; in nationaliteit, leeftijd en vakgebied; van designers tot biologen, van sociologen tot kunstenaars.
foto: tijdens de pilotweek in pand aan Hillevliet
In dit soort onderzoeksprojecten wordt een vraagstuk vanuit alle mogelijke perspectieven bekeken en dat betekent dat iedereen vanuit eigen kennis en kunde zijn of haar rol moet pakken. De uitkomst is onvoorspelbaar. Deze manier van werken vraagt durven bijsturen en van richting veranderen, dat is ook uitdagend voor de begeleidende docenten.
Vanuit RASL denken we dat wanneer je verschillende vormen van kennis samenbrengt je kennisproductie versterkt. Als kunstenaar of wetenschapper leer je wat je kan bijdragen, niet alleen aan vakgenoten, maar je leert je juist te realiseren wat je kan bijdragen vanuit jouw expertise en kunde als je voorbij de kaders van je eigen vakgebied aan de slag gaat. Qua competenties is dit super interessant en leerzaam voor studenten.
“Niet blijven zitten in de binnenstad en verwachten dat mensen wel hun even hun kennis komen brengen.”
De gesitueerde kennis, ook wel praktische, persoonlijke of ervaringskennis genoemd, nemen we net zo serieus als de inbreng door wetenschapper of kunstenaar. Belangrijk is het dat er geen hiërarchie is tussen de verschillende partijen, anders kom je niet tot een werkbaar proces. In het gebied gaan werken is eveneens essentieel, dus niet even iets halen maar echt daadwerkelijk met de mensen in een wijk of gebied werken.
We moeten ons als onderwijs realiseren dat er een flinke drempel is naar de universiteit en hogere kunstopleidingen toe voor sommige mensen. Dat is soms ook niet onterecht. Die drempels kun je wegnemen als je niet verwacht dat iemand naar jou toe komt, maar dat je zelf ergens heen gaat. En als je er bent, dan op een gastvrije manier waardoor mensen zich welkom en thuis voelen. Het is goed voor onderzoek en onderwijs als je beter bereikbaar bent en samenwerkt met doelgroepen die nu vaak minder goed bereikt worden. Kennis actief mobiliseren doet recht aan de al bestaande kennis en vaardigheden van mensen.
“Wat breng ik, wat brengt de ander?”
Een kunstenaar heeft getrainde vaardigheden om naar de wereld te kijken en daar naar te handelen. Die is heel anders dan hoe een wetenschapper kijkt en handelt. Mensen die niet getraind zijn als wetenschapper of kunstenaar hebben weer andere relevante vaardigheden en een eigen kijk. Als je dat samenbrengt ontstaat er eerst een conflict, een interessante fase; dat je niet direct begrijpt wat je aan moet met expertise en ideeën van de anderen. Daarna ga je kijken wat jij kan bijdragen, zo krijg je inzicht wat je eigen vaardigheden zijn en je leert ze uitleggen, Gedurende het proces moet je constant de vraag centraal stellen; wat breng ik, wat brengt de ander. Met elkaar leer je een taal te ontwikkelen waarin je elkaar vindt en productieve dingen gaan ontstaan. De uitkomsten zijn relevant, niet voor één partij maar voor de mensen, het gebied, de wereld waarmee je je engageert.
We zijn aan het kijken of we meer pilots kunnen doen op Hillevliet, daar zijn we direct in verbinding met lokale maatschappelijke organisaties en daarmee ook in contact met bewoners. Voor RASL denken we dat je het begrip campus als vaste plek niet te letterlijk moet nemen. Belangrijker is om te zorgen dat je in de wijk, in de buurt, werkt. Door in en met buurtgenoten te blijven werken is exclusiviteit en een hoge drempel te voorkomen.
Ik ben gevraagd om namens RASL aanwezig te zijn bij de sessie Cultuur&Campus op het Stadmakerscongres (oorspronkelijk 12 november 2021, nu verplaatst naar 14 februari 2022). Ik ben benieuwd hoe het project zich komende jaren gaat uitrollen. Iedereen wil denk ik voorkomen dat de campus als een dependance van het centrum wordt gezien in plaats van een onderdeel van dit stuk stad. Ik hoor graag hoe de stadmakers van de stad denken over contact maken met de wijk en hoe het sociale weefsel onderdeel kan worden van een project of programma. Ik ben nieuwsgierig wie daar ervaring mee hebben.
